Tăng trưởng xanh là gì? Thực trạng & Chiến lược thúc đẩy tiến độ

Tăng trưởng xanh đang trở thành một xu hướng toàn cầu mạnh mẽ, khi các quốc gia và doanh nghiệp không ngừng nỗ lực tìm kiếm những giải pháp phát triển kinh tế bền vững, bảo vệ môi trường, giảm thiểu tác động tiêu cực đến hành tinh. Tại Việt Nam, tăng trưởng xanh đã và đang trở thành mục tiêu chiến lược của nhiều ngành công nghiệp, từ năng lượng tái tạo cho đến các giải pháp công nghệ số. Vậy, tăng trưởng xanh là gì? Giải pháp này thực sự mang lại lợi ích gì cho doanh nghiệp cũng như cộng đồng? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây của Lạc Việt.

1. Tìm hiểu tăng trưởng xanh

1.1 Tăng trưởng xanh là gì?

Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD): “Tăng trưởng xanh là chiến lược phát triển kinh tế dựa trên việc giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, thúc đẩy sự phát triển bền vững.”

Còn theo Chính phủ Việt Nam (Nghị định số 83/2015/NĐ-CP): “Tăng trưởng xanh là quá trình tăng trưởng kinh tế gắn với bảo vệ môi trường, sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, ứng phó với biến đổi khí hậu, đảm bảo sự phát triển bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống.”

Cả 2 khái niệm đều nhấn mạnh rằng tăng trưởng xanh không chỉ giảm thiểu rủi ro môi trường mà còn thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo ra cơ hội kinh tế mới. Đặc điểm cốt lõi của tăng trưởng xanh là cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường, cải thiện chất lượng cuộc sống.

1.2 Ví dụ về tăng trưởng xanh

Tăng trưởng xanh không chỉ là khái niệm lý thuyết mà đã được hiện thực hóa qua những hành động cụ thể của nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam và trên thế giới. Những ví dụ tiêu biểu dưới đây minh chứng rõ ràng rằng việc áp dụng chiến lược xanh giúp bảo vệ môi trường, tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững cho doanh nghiệp. Các tổ chức tiên phong trong lĩnh vực này đã cho thấy cách họ kết hợp giữa phát triển kinh tế, trách nhiệm xã hội để thúc đẩy sự phát triển bền vững.

• VinFast: Sử dụng công nghệ sản xuất xe điện nhằm giảm phát thải khí nhà kính, góp phần thúc đẩy xu hướng sử dụng phương tiện giao thông xanh tại Việt Nam và quốc tế.
• Unilever: Đưa ra chiến lược sử dụng bao bì tái chế, tối ưu hóa nguồn tài nguyên trong sản xuất, giảm thiểu rác thải nhựa.
• Nhà máy nước Tân Hiệp 2 (TPHCM): Tích hợp công nghệ IoT để giám sát, quản lý hiệu quả tài nguyên nước, đảm bảo tiết kiệm.

Các doanh nghiệp này không chỉ khẳng định vị thế tiên phong mà còn tạo động lực lan tỏa tinh thần xanh trong cộng đồng doanh nghiệp, giúp ngành công nghiệp xanh dần trở thành chuẩn mực phát triển mới.

1.3 Mối quan hệ giữa kinh tế xanh và tăng trưởng xanh

Kinh tế xanh và tăng trưởng xanh đều tập trung vào mục tiêu phát triển bền vững nhưng có sự khác biệt về phạm vi:

• Kinh tế xanh là mô hình kinh tế chú trọng vào việc thay thế ngành công nghiệp gây hại bằng ngành thân thiện với môi trường, bao trùm toàn bộ nền kinh tế.
• Tăng trưởng xanh nhấn mạnh vào việc cải tiến trong từng doanh nghiệp hoặc lĩnh vực cụ thể để đạt hiệu quả kinh tế, bảo vệ môi trường song song.

Ví dụ: Một nền kinh tế xanh sẽ đầu tư vào ngành tái chế hoặc năng lượng tái tạo, trong khi tăng trưởng xanh tập trung vào cách doanh nghiệp trong ngành hiện tại giảm phát thải, sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn.

2. Tăng trưởng xanh mang lại lợi ích gì cho doanh nghiệp?

Trong bối cảnh môi trường toàn cầu đang chịu áp lực từ hoạt động kinh tế, doanh nghiệp ngày càng nhận thức rõ hơn về vai trò của mình trong việc tạo ra sự thay đổi tích cực. Tăng trưởng xanh không chỉ đơn thuần là một cam kết với môi trường mà còn mở ra nhiều cơ hội vượt trội để nâng cao hiệu quả kinh doanh, đáp ứng nhu cầu khách hàng, thúc đẩy vị thế trên thị trường. Dưới đây là những lợi ích mà doanh nghiệp có thể đạt được khi áp dụng chiến lược tăng trưởng xanh.

• Tăng cường sức hút thương hiệu và niềm tin từ khách hàng: Doanh nghiệp áp dụng tăng trưởng xanh có khả năng xây dựng hình ảnh thương hiệu tích cực, thu hút khách hàng nhờ cam kết bảo vệ môi trường.
• Giảm thiểu chi phí vận hành và tài nguyên: Việc ứng dụng công nghệ số, nguồn năng lượng tái tạo giúp tối ưu hóa chi phí năng lượng, nước, nguyên liệu đầu vào.
• Đáp ứng yêu cầu pháp lý và đón đầu xu hướng thị trường: Tuân thủ quy định ngày càng khắt khe về bảo vệ môi trường từ chính phủ và tổ chức quốc tế.
• Thúc đẩy sáng tạo và đổi mới trong doanh nghiệp: Chiến lược tăng trưởng xanh kích thích doanh nghiệp đầu tư vào R&D để cải tiến sản phẩm, nâng cao hiệu suất, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
• Mở rộng cơ hội hợp tác và nguồn lực tài chính: Các doanh nghiệp cam kết tăng trưởng xanh thường được tiếp cận với chương trình hỗ trợ vốn, ưu đãi thuế, hợp tác từ các tổ chức tài chính lớn.

3. Thực trạng tăng trưởng xanh ở Việt Nam hiện nay

3.1 Thành tựu

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng xanh, đặc biệt trong các lĩnh vực chính sách, năng lượng tái tạo, ứng dụng công nghệ.

Chính sách và chiến lược quốc gia

• Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050: Chính phủ Việt Nam đã cam kết giảm 15% lượng phát thải khí nhà kính vào năm 2030 so với mức của năm 2014. Đặc biệt, Việt Nam cũng đặt mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, như đã cam kết tại Hội nghị COP26. Đây là một bước đi mạnh mẽ trong việc xây dựng một nền kinh tế xanh, bền vững và giảm thiểu tác động xấu đến môi trường.
• Khung chính sách đồng bộ: Các chính sách quốc gia hiện nay đã hỗ trợ cho ngành công nghiệp xanh phát triển, đồng thời tạo ra môi trường thuận lợi cho việc đầu tư vào lĩnh vực năng lượng sạch và công nghệ tái tạo. Chính phủ cũng đang xây dựng cơ chế tài chính để hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng xanh, bao gồm các chương trình tín dụng xanh, hỗ trợ thuế.

Phát triển năng lượng tái tạo

• Điện mặt trời: Việt Nam hiện là quốc gia dẫn đầu Đông Nam Á về công suất điện mặt trời lắp đặt. Với hơn 16.5 GW công suất lắp đặt (theo IRENA, 2023), Việt Nam đã nhanh chóng vươn lên trong việc áp dụng công nghệ điện mặt trời để tạo ra nguồn năng lượng sạch, giảm phụ thuộc vào nguồn năng lượng hóa thạch. Các dự án điện mặt trời nổi trên hồ, điện mặt trời mái nhà đã trở thành xu hướng trong phát triển năng lượng tái tạo tại các tỉnh thành.
• Điện gió và thủy điện: Các dự án điện gió đang được triển khai mạnh mẽ tại các khu vực ven biển như Quảng Trị, Bình Thuận, Khánh Hòa, với tổng công suất gió đạt hơn 4.5 GW trong năm 2023. Bên cạnh đó, dự án thủy điện cũng đóng góp không nhỏ vào nguồn cung cấp năng lượng sạch cho đất nước.
• Ứng dụng công nghệ số: Các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất, đã bắt đầu sử dụng công nghệ tiên tiến như Internet of Things (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), Big Data để tối ưu hóa quá trình sử dụng năng lượng và tài nguyên.

Ví dụ: Vinamilk, một trong những công ty lớn trong ngành sữa, đã triển khai công nghệ IoT trong các trang trại bò sữa của mình. Công nghệ này giúp theo dõi và tối ưu hóa việc sử dụng nước, thức ăn, quản lý chăn nuôi, đồng thời giảm thiểu phát thải khí metan từ hoạt động chăn nuôi.

3.2 Khó khăn và thử thách

Mặc dù Việt Nam đã đạt được một số thành tựu đáng kể trong việc thúc đẩy tăng trưởng xanh, nhưng vẫn còn không ít khó khăn, thử thách trong việc hiện thực hóa mục tiêu này.

• Hạn chế về nguồn vốn: Các dự án năng lượng tái tạo, công nghệ xanh yêu cầu vốn đầu tư ban đầu lớn. Điều này đặc biệt khó khăn đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), khi họ thiếu khả năng huy động vốn từ nguồn tài chính truyền thống. Trong khi đó, doanh nghiệp lớn có thể dễ dàng tiếp cận nguồn vốn từ các tổ chức tài chính quốc tế hoặc quỹ đầu tư.
• Thiếu đồng bộ trong chính sách: Mặc dù Chính phủ đã có nhiều chiến lược, nhưng vẫn còn thiếu sự đồng bộ trong việc thực thi chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp tham gia vào ngành công nghiệp xanh. Các quy định về thuế, hỗ trợ tài chính, tín dụng xanh chưa được triển khai đầy đủ hoặc còn nhiều vướng mắc. Ngoài ra, thủ tục hành chính trong việc cấp phép cho các dự án năng lượng tái tạo như điện mặt trời và điện gió vẫn còn phức tạp, gây khó khăn cho nhà đầu tư, doanh nghiệp.
• Hạn chế về nhận thức: Một số doanh nghiệp vẫn chưa nhận thức đầy đủ về lợi ích của tăng trưởng xanh và vẫn coi đây là một khoản chi phí thay vì một cơ hội chiến lược để gia tăng lợi ích lâu dài. Đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế khó khăn, việc chuyển đổi sang mô hình xanh vẫn bị nhiều doanh nghiệp coi là không khả thi hoặc không cần thiết.
• Thiếu cơ sở hạ tầng hỗ trợ: Một thách thức lớn đối với sự phát triển của năng lượng tái tạo là cơ sở hạ tầng chưa phát triển tương xứng. Các công nghệ lưu trữ năng lượng (battery storage), lưới điện thông minh vẫn chưa được triển khai rộng rãi và đồng bộ trên toàn quốc, khiến việc phát triển năng lượng tái tạo chưa đạt được hiệu quả tối ưu. Ngoài ra, hệ thống điện lưới cũ, chưa thông minh khiến cho việc kết nối điện mặt trời, điện gió vào lưới điện quốc gia gặp nhiều khó khăn.

4. Chiến lược tăng trưởng xanh trong doanh nghiệp

Để doanh nghiệp có thể phát triển bền vững, đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng xanh, việc xây dựng các chiến lược phù hợp là rất quan trọng. Dưới đây là những chiến lược chính giúp doanh nghiệp thúc đẩy tăng trưởng xanh, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động.

4.1 Tích hợp công nghệ số thúc đẩy tăng trưởng

Công nghệ số đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy tăng trưởng xanh. Việc ứng dụng công nghệ tiên tiến không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất và hiệu quả hoạt động mà còn giúp giảm thiểu tác động đến môi trường.

• Ứng dụng công nghệ năng lượng tái tạo thông minh:
  Công nghệ số giúp tối ưu hóa quá trình sử dụng năng lượng tái tạo. Các hệ thống quản lý năng lượng thông minh sử dụng IoT, AI, Big Data có thể phân tích dữ liệu theo thời gian thực, điều chỉnh mức độ sử dụng năng lượng, giảm thiểu lãng phí. Các doanh nghiệp có thể tối ưu hóa việc sử dụng điện mặt trời, gió, nguồn năng lượng tái tạo khác.
• Số hóa quy trình sản xuất:
  Việc áp dụng công nghệ số trong quy trình sản xuất giúp doanh nghiệp giảm thiểu việc sử dụng tài nguyên và năng lượng. Các hệ thống ERP (Enterprise Resource Planning), IoT giúp giám sát, quản lý tài nguyên một cách hiệu quả hơn, từ đó tối ưu hóa sản xuất, giảm thiểu chất thải.
• Quản lý chuỗi cung ứng thông minh:
  Sử dụng công nghệ số để theo dõi và quản lý chuỗi cung ứng giúp doanh nghiệp giảm thiểu lượng carbon phát thải từ quá trình vận chuyển, sản xuất. Các công nghệ blockchain, AI có thể giúp tối ưu hóa quy trình cung cấp nguyên liệu, giao hàng, giảm bớt sự phụ thuộc vào nguồn tài nguyên không tái tạo.

4.2 Tăng cường hợp tác trong hệ sinh thái xanh

Một trong những chiến lược quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng xanh là hợp tác chặt chẽ trong hệ sinh thái xanh, nơi doanh nghiệp, tổ chức và các bên liên quan cùng nhau xây dựng một nền kinh tế bền vững.

• Hợp tác với các đối tác công nghệ, nhà cung cấp năng lượng tái tạo:
  Doanh nghiệp có thể hợp tác với nhà cung cấp công nghệ xanh và năng lượng tái tạo để phát triển giải pháp tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải carbon. Việc cùng nhau xây dựng cơ sở hạ tầng năng lượng xanh mang lại lợi ích kinh tế, giúp cải thiện môi trường.
• Liên kết với các tổ chức môi trường và cộng đồng:
  Thúc đẩy hợp tác với tổ chức phi chính phủ, cơ quan chính phủ, các cộng đồng địa phương giúp doanh nghiệp tạo ra sáng kiến bảo vệ môi trường, từ đó đóng góp vào sự phát triển bền vững của xã hội. Các chiến lược hợp tác này bao gồm việc tham gia vào chương trình giảm thiểu carbon, trồng cây xanh, hay hỗ trợ hoạt động bảo vệ động thực vật.

4.3 Thúc đẩy văn hóa doanh nghiệp xanh

Văn hóa doanh nghiệp là yếu tố quyết định đến sự thành công của các chiến lược tăng trưởng xanh. Để chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng xanh hiệu quả, doanh nghiệp cần xây dựng một nền văn hóa xanh trong toàn bộ tổ chức.

• Đào tạo và nâng cao nhận thức cho nhân viên:
  Đào tạo nhân viên về những lợi ích của việc thực hiện sáng kiến xanh là bước quan trọng để xây dựng văn hóa doanh nghiệp xanh. Các doanh nghiệp cần tổ chức chương trình đào tạo, hội thảo, chiến dịch truyền thông nội bộ để nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, tiết kiệm năng lượng, sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả.
• Khuyến khích sáng tạo và đổi mới:
  Văn hóa xanh cũng khuyến khích nhân viên sáng tạo, đóng góp vào sáng kiến bảo vệ môi trường. Doanh nghiệp có thể tổ chức những cuộc thi sáng tạo về giải pháp tiết kiệm năng lượng, giảm thải khí CO2, hoặc tìm ra cách giảm thiểu chất thải trong quy trình sản xuất.
• Đo lường và đánh giá hiệu quả:
  Doanh nghiệp cần xây dựng chỉ số đo lường, đánh giá mức độ áp dụng sáng kiến xanh, như tỷ lệ giảm thiểu năng lượng tiêu thụ, giảm lượng khí thải CO2, hay tỷ lệ tái chế vật liệu. Điều này giúp doanh nghiệp theo dõi tiến độ và điều chỉnh chiến lược khi cần thiết.

4.4 Tận dụng các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ

Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong việc chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng xanh, bao gồm ưu đãi về thuế, tín dụng xanh và hỗ trợ nghiên cứu phát triển công nghệ xanh.

• Chính sách tín dụng xanh:
  Các doanh nghiệp có thể tận dụng gói tín dụng xanh do ngân hàng cung cấp để đầu tư vào dự án năng lượng tái tạo, công nghệ xanh, hay dự án giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
• Ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp xanh:
  Chính phủ cung cấp ưu đãi thuế cho doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ sạch và thân thiện với môi trường, giúp giảm gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi.
• Hỗ trợ nghiên cứu và phát triển (R&D):
  Các chính sách nghiên cứu và phát triển (R&D) giúp doanh nghiệp có thể phát triển ứng dụng công nghệ mới, từ đó giúp giảm chi phí, tăng trưởng bền vững. Doanh nghiệp nhận hỗ trợ từ quỹ R&D để đầu tư vào nghiên cứu phát triển sản phẩm và công nghệ xanh.

4.4 Cắt giảm tài liệu giấy

Giảm thiểu sử dụng tài liệu giấy là một hành động không chỉ giúp tiết kiệm chi phí, mà còn giảm thiểu tác động đến môi trường thông qua việc bảo vệ rừng, tiết kiệm nước, giảm lượng khí thải CO2 từ việc sản xuất giấy. Khi sử dụng giải pháp số hóa, doanh nghiệp sẽ giảm thiểu chi phí in ấn, bảo quản tài liệu giấy, cắt giảm chi phí vận hành. Điều này giúp tiết kiệm tài nguyên đóng góp vào mục tiêu bảo vệ môi trường, theo đuổi tăng trưởng xanh.

Dịch vụ số hóa tài liệu của Lạc Việt sử dụng công nghệ OCR tiên tiến, có khả năng nhận diện, chuyển đổi hình ảnh hoặc tài liệu scan thành văn bản số với độ chính xác cao. Công nghệ hỗ trợ nhận diện nhiều ngôn ngữ, bao gồm cả Tiếng Việt có dấu, giúp mở rộng khả năng áp dụng cho doanh nghiệp trong nhiều lĩnh vực khác nhau.

Dịch vụ số hóa của Lạc Việt cung cấp khả năng lưu trữ, bảo mật dữ liệu tại chỗ thông qua hệ thống Local AI Server, tránh rủi ro về rò rỉ hoặc mất mát thông tin khi truyền tải qua dịch vụ đám mây công cộng. Đây là một điểm mạnh quan trọng, đặc biệt đối với doanh nghiệp yêu cầu bảo mật cao, không muốn sử dụng dịch vụ lưu trữ đám mây quốc tế.

Những chiến lược, chính sách đúng đắn sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ giảm thiểu tác động xấu đến môi trường, mà còn mở ra cơ hội phát triển mới, cải thiện hiệu quả kinh doanh và nâng cao vị thế cạnh tranh. Với những tiến bộ đạt được trong thời gian qua, việc áp dụng mô hình tăng trưởng xanh đã chứng minh rõ ràng rằng sự kết hợp giữa bảo vệ môi trường, tối ưu hóa lợi ích kinh tế là hoàn toàn khả thi. Do đó, mỗi doanh nghiệp cần chủ động hơn nữa trong việc xây dựng chiến lược tăng trưởng xanh vì sự phát triển bền vững lâu dài.

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• Công ty Cổ phần Tin Học Lạc Việt
• Hotline: 0901 555 063 | (+84.28) 3842 3333
• Email: info@lacviet.vn – Website: https://lacviet.vn
• Trụ sở chính: 23 Nguyễn Thị Huỳnh, P. 8, Q. Phú Nhuận, TP. Hồ Chí Minh