Hạch toán lương là quá trình ghi nhận xử lý các khoản chi trả cho người lao động trong doanh nghiệp, bao gồm lương cơ bản, phụ cấp, thưởng, bảo hiểm và thuế thu nhập cá nhân. Đây là một phần quan trọng trong quản trị nhân sự & kế toán giúp doanh nghiệp đảm bảo tính chính xác trong chi trả, tuân thủ quy định pháp luật tối ưu hóa chi phí nhân sự.
Bài viết này Lạc Việt sẽ cung cấp cho các tổ chức, doanh nghiệp đang tìm hiểu thông tin về hạch toán lương một cái nhìn tổng quan về quy trình, phương pháp, lợi ích thực tế khi thực hiện hạch toán lương chính xác. Việc hiểu rõ áp dụng đúng hạch toán lương sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả quản lý nhân sự giảm thiểu sai sót, rủi ro pháp lý.
1. Hạch toán lương là gì?
Hạch toán lương là quá trình ghi nhận xử lý các khoản chi trả cho người lao động trong doanh nghiệp. Quá trình này bao gồm việc tính toán các khoản lương cơ bản, phụ cấp, thưởng, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và thuế thu nhập cá nhân.
Hạch toán lương không chỉ giúp doanh nghiệp đảm bảo tính chính xác trong chi trả mà còn là căn cứ để lập báo cáo tài chính, bên cạnh đó là thực hiện nghĩa vụ thuế.
Ví dụ minh họa: Giả sử một nhân viên có lương cơ bản là 10 triệu đồng, phụ cấp ăn trưa 500.000 đồng, thưởng năng suất 1 triệu đồng. Các khoản trích theo lương bao gồm bảo hiểm xã hội (8%), bảo hiểm y tế (1,5%), bảo hiểm thất nghiệp (1%), thuế thu nhập cá nhân (theo biểu lũy tiến). Việc hạch toán lương sẽ giúp xác định số tiền thực nhận của nhân viên và số tiền doanh nghiệp phải chi trả cho các khoản bảo hiểm, thuế.
Hạch toán lương đóng vai trò quan trọng trong việc:
- Đảm bảo tính chính xác trong chi trả lương: Việc hạch toán lương chính xác giúp doanh nghiệp chi trả đúng đủ cho người lao động, tránh gây mất lòng tin dẫn đến khiếu nại.
- Tuân thủ nghĩa vụ thuế, bảo hiểm: Hạch toán lương giúp doanh nghiệp xác định đúng các khoản trích theo lương đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật về thuế, bảo hiểm.
- Quản lý ngân sách nhân sự hiệu quả: Việc hạch toán lương giúp doanh nghiệp theo dõi chi phí nhân sự từ đó đưa ra các quyết định về tuyển dụng, đào tạo đãi ngộ hợp lý.
2. Quy trình hạch toán lương cơ bản
2.1. Thu thập dữ liệu chấm công và hợp đồng lao động
Bước đầu tiên trong hạch toán lương là thu thập dữ liệu chấm công, hợp đồng lao động. Dữ liệu này là cơ sở để tính lương chính xác, tránh sai sót khiếu nại từ nhân viên.
- Tầm quan trọng: Nếu dữ liệu chấm công bị thiếu hoặc không chính xác, số lương thực nhận của nhân viên sẽ sai lệch, dẫn đến mất niềm tin và có thể phát sinh tranh chấp lao động. Đồng thời, sai sót còn ảnh hưởng đến các khoản trích theo lương như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế hay thuế thu nhập cá nhân, làm phát sinh rủi ro pháp lý.
- Ví dụ minh họa: Một nhân viên làm việc 24 ngày trong tháng nhưng dữ liệu chấm công ghi thiếu 2 ngày. Nếu tính lương dựa trên dữ liệu chưa cập nhật, doanh nghiệp sẽ trả thiếu lương và phải điều chỉnh bổ sung, gây mất thời gian và ảnh hưởng đến uy tín.
Các doanh nghiệp có thể sử dụng phần mềm quản lý chấm công tích hợp với hệ thống hạch toán lương để giảm thiểu sai sót, đồng thời tiết kiệm thời gian xử lý dữ liệu.
2.2 Xác định các khoản trích theo lương
Sau khi có dữ liệu chấm công chính xác, bước tiếp theo là xác định các khoản trích theo lương. Đây là những khoản doanh nghiệp bắt buộc phải trích nộp theo quy định pháp luật, đồng thời ảnh hưởng trực tiếp đến số lương thực nhận của nhân viên.
Các khoản trích chính bao gồm:
- Bảo hiểm xã hội (BHXH): Trích theo tỷ lệ 8% lương cơ bản (do người lao động đóng).
- Bảo hiểm y tế (BHYT): Trích 1,5% lương cơ bản.
- Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN): Trích 1% lương cơ bản.
- Thuế thu nhập cá nhân (TNCN): Tính theo biểu lũy tiến từng phần.
Xác định đúng các khoản trích giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, tránh rủi ro thanh tra hoặc phạt vi phạm. Đồng thời, giúp doanh nghiệp dự toán ngân sách nhân sự chính xác hơn.
2.3 Tính lương thực nhận, lập bảng lương
Bước tiếp theo là tính lương thực nhận của nhân viên, tức là số tiền họ nhận được sau khi đã trừ các khoản trích theo lương, thuế TNCN.
Cách tính cơ bản: Lương thực nhận = Lương cơ bản + Phụ cấp + Thưởng – (BHXH + BHYT + BHTN + Thuế TNCN)
Ví dụ minh họa: Một nhân viên có lương cơ bản 10 triệu đồng, phụ cấp 500.000 đồng, thưởng 1 triệu đồng, các khoản trích theo lương tổng cộng 1,35 triệu đồng, thì:
Lương thực nhận = 10.000.000 + 500.000 + 1.000.000 – 1.350.000 = 10.150.000 đồng
Việc lập bảng lương rõ ràng, minh bạch giúp nhân viên tin tưởng tăng sự hài lòng, đồng thời giảm thiểu tranh chấp lao động và kiểm toán sau này.
2.4 Hạch toán vào sổ sách kế toán
Cuối cùng, các khoản lương, khoản trích theo lương cần hạch toán vào sổ sách kế toán để đảm bảo tuân thủ chuẩn mực kế toán pháp luật.
Bút toán cơ bản:
- Ghi nợ chi phí lương của doanh nghiệp.
- Ghi có các khoản phải trả nhân viên, các khoản trích nộp theo lương (BHXH, BHYT, BHTN, thuế TNCN).
Ví dụ minh họa: Doanh nghiệp chi trả lương tháng 8 cho nhân viên:
- Nợ TK Chi phí lương 12.000.000 đồng
- Có TK Phải trả nhân viên 10.150.000 đồng
- Có TK Phải trả BHXH, BHYT, BHTN 1.350.000 đồng
Hạch toán chính xác giúp doanh nghiệp báo cáo tài chính minh bạch, tránh sai sót khi kiểm toán, đồng thời đảm bảo tính pháp lý và hiệu quả quản trị nhân sự.
3. Chi tiết hạch toán các khoản trích theo lương từng khoản
Trong hạch toán lương, các khoản trích theo lương là những khoản doanh nghiệp bắt buộc phải nộp theo quy định pháp luật, đồng thời ảnh hưởng trực tiếp đến số lương thực nhận của nhân viên. Việc hạch toán chính xác các khoản này không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ luật lao động, thuế mà còn tối ưu ngân sách nhân sự tăng sự minh bạch với nhân viên.
3.1 Trích BHXH, BHYT, BHTN
Bao gồm:
- BHXH (Bảo hiểm xã hội), BHYT (Bảo hiểm y tế), BHTN (Bảo hiểm thất nghiệp) là các khoản bắt buộc mà doanh nghiệp, người lao động phải đóng.
- Đây là một phần trong hạch toán lương và các khoản trích theo lương.
Cách tính hạch toán:
- BHXH: 8% lương cơ bản do người lao động đóng, 17,5% do doanh nghiệp đóng (tùy ngành nghề).
- BHYT: 1,5% lương cơ bản do người lao động đóng, 3% do doanh nghiệp đóng.
- BHTN: 1% lương cơ bản do người lao động đóng, 1% do doanh nghiệp đóng.
Ví dụ minh họa: Nhân viên có lương cơ bản 10 triệu đồng:
- BHXH: Nhân viên đóng 800.000 đồng, doanh nghiệp đóng 1.750.000 đồng
- BHYT: Nhân viên đóng 150.000 đồng, doanh nghiệp đóng 300.000 đồng
- BHTN: Nhân viên đóng 100.000 đồng, doanh nghiệp đóng 100.000 đồng
Hạch toán đúng các khoản trích giúp doanh nghiệp tránh bị phạt vi phạm pháp luật, đồng thời quản lý ngân sách bảo hiểm hiệu quả. Việc này cũng giúp nhân viên yên tâm vì quyền lợi được đảm bảo.
3.2 Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)
TNCN là thuế mà người lao động phải nộp dựa trên thu nhập chịu thuế bao gồm lương, thưởng, các khoản phụ cấp chịu thuế.
Cách tính:
- Tính theo biểu lũy tiến từng phần, với các mức thu nhập khác nhau sẽ áp dụng tỷ lệ thuế khác nhau.
- Trừ đi các khoản giảm trừ như giảm trừ gia cảnh và bảo hiểm bắt buộc.
Ví dụ minh họa: Nhân viên độc thân có thu nhập chịu thuế 15 triệu đồng/tháng: sau khi trừ bảo hiểm, giảm trừ gia cảnh, phần còn lại tính theo biểu thuế lũy tiến 5%-35%.
Hạch toán đúng thuế TNCN giúp tránh rủi ro thanh tra, kiểm tra xây dựng môi trường làm việc minh bạch, đáng tin cậy. Đồng thời, đảm bảo hạch toán lương nhân viên chính xác, từ đó nâng cao sự hài lòng, gắn bó của nhân viên.
3.3 Phụ cấp và các khoản thưởng
Phụ cấp, thưởng là các khoản bổ sung ngoài lương cơ bản, có thể bao gồm: phụ cấp ăn trưa, phụ cấp xăng xe, thưởng năng suất, thưởng lễ/tết.
Cách hạch toán:
- Xác định khoản nào chịu thuế, khoản nào không chịu thuế theo quy định.
- Ghi nhận rõ ràng trong bảng lương, sổ sách kế toán.
Ví dụ: Phụ cấp xăng xe 500.000 đồng/tháng, thưởng năng suất 2 triệu đồng. Tổng số tiền này được ghi nhận vào chi phí lương doanh nghiệp và phần thưởng chịu thuế phải tính vào TNCN.
Hạch toán chính xác các khoản phụ cấp, thưởng giúp:
- Quản lý chi phí nhân sự minh bạch, tránh lạm chi hoặc nhầm lẫn.
- Nâng cao động lực làm việc, sự hài lòng của nhân viên, góp phần giảm tỷ lệ nghỉ việc.
4. Các vấn đề phổ biến khi hạch toán lương
4.1. Sai sót trong dữ liệu chấm công
Nguyên nhân: Sai sót trong dữ liệu chấm công có thể do nhân viên quên chấm công, hệ thống chấm công không đồng bộ hoặc dữ liệu nhập tay không chính xác.
Hậu quả:
- Tính lương không chính xác, dẫn đến nhân viên nhận lương sai.
- Ảnh hưởng đến các khoản trích theo lương như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, thuế thu nhập cá nhân.
- Gây mất niềm tin và khiếu nại từ nhân viên.
Giải pháp:
- Sử dụng phần mềm chấm công tự động tích hợp với hệ thống tính lương để giảm thiểu sai sót.
- Đào tạo nhân viên về quy trình chấm công, kiểm tra dữ liệu thường xuyên.
- Thiết lập quy trình phê duyệt dữ liệu chấm công trước khi tính lương.
4.2. Nhầm lẫn trong việc xác định các khoản trích theo lương
Nguyên nhân:
- Không cập nhật kịp thời các thay đổi về mức đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, thuế thu nhập cá nhân.
- Nhầm lẫn trong việc xác định đối tượng áp dụng các mức trích khác nhau.
Hậu quả:
- Doanh nghiệp có thể bị phạt vì không tuân thủ quy định pháp luật.
- Nhân viên có thể bị thiếu quyền lợi hoặc phải nộp thuế không đúng mức.
Giải pháp:
- Cập nhật thường xuyên các quy định pháp luật về bảo hiểm và thuế.
- Sử dụng phần mềm quản lý tính lương tự động cập nhật các mức trích theo lương mới nhất.
- Đào tạo nhân viên kế toán về các quy định liên quan đến trích theo lương.
5. Lạc Việt SureHCS HRM – hệ thống hỗ trợ hạch toán lương hiệu quả
Quản lý lương và các khoản trích theo lương là một trong những nghiệp vụ phức tạp dễ phát sinh sai sót nếu thực hiện thủ công. Đặc biệt, với các tổ chức, doanh nghiệp đang tìm hiểu thông tin về hạch toán lương, việc áp dụng hệ thống quản lý nhân sự hỗ trợ là giải pháp thiết thực để tăng tính chính xác, minh bạch hiệu quả trong quản lý nhân sự và kế toán.
LV SureHCS HRM là giải pháp quản trị nguồn nhân lực toàn diện được thiết kế để hỗ trợ các tổ chức doanh nghiệp trong việc quản lý lương, chấm công, phụ cấp, thưởng, các khoản trích theo lương một cách chính xác hiệu quả. Phần mềm tích hợp đầy đủ các tính năng từ tính lương tự động, hạch toán chi phí lương, lập bảng lương, đến lập báo cáo tài chính theo quy định pháp luật, bao gồm cả Thông tư 200.
Với LV SureHCS HRM, doanh nghiệp có thể:
- Tự động tính lương và hạch toán tiền lương: Hệ thống tự động tổng hợp dữ liệu chấm công, hợp đồng lao động, các khoản phụ cấp, thưởng để tính ra lương thực nhận của từng nhân viên.
- Hạch toán chi phí lương, các khoản trích theo lương: Bao gồm BHXH, BHYT, BHTN, thuế TNCN giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định pháp luật.
- Lập báo cáo tài chính nhanh chóng: Hệ thống sinh ra các báo cáo định kỳ về lương, chi phí nhân sự, các khoản trích nộp theo lương, hỗ trợ kế toán và lãnh đạo ra quyết định.
- Hạch toán lương theo Thông tư 200: Tự động áp dụng các nguyên tắc định khoản lương, đảm bảo phù hợp với quy định kế toán hiện hành.
CHUYỂN ĐỔI SỐ NHÂN SỰ TOÀN DIỆN VỚI LẠC VIỆT SUREHCS
LV SureHCS là giải pháp quản trị nhân sự toàn diện (HRM) được phát triển bởi Lạc Việt từ năm 1998, hiện đã phục vụ hơn 1.000 doanh nghiệp tại Việt Nam với tiêu chuẩn quốc tế như CMMI Level 3, ISO 9001:2015 và ISO 27001:2013. Nền tảng giúp số hóa tối ưu mọi khía cạnh từ tuyển dụng đến thôi việc, nâng cao trải nghiệm nhân viên và hiệu quả quản trị nguồn lực.
Tính năng nổi bật:
- Candidate Pool AI + AI Resume: tự động bóc tách CV mọi định dạng, tìm kiếm ứng viên phù hợp tức thì, tăng 70% chất lượng đầu vào, giảm thời gian tuyển dụng đáng kể
- Phần mềm chấm công – tính lương – C&B tự động: tích hợp phúc lợi, tăng ca, bảo hiểm, xuất báo cáo, phiếu lương chính xác cho doanh nghiệp quy mô lên đến 10.000 nhân viên
- Trải nghiệm nhân sự – ví thưởng – bảng xếp hạng hành vi – khảo sát định kỳ: quản lý nội bộ, vinh danh, gắn kết nhân viên theo thời gian thực.
- Đánh giá và phát triển năng lực: KPI/OKR linh hoạt, phản hồi 360°, đề xuất lộ trình đào tạo cá nhân hóa theo kết quả đánh giá
- Đào tạo nội bộ & LMS tích hợp AI: học mọi lúc, mọi nơi, quản lý nội dung đa phương thức với cá nhân hóa từ AI
- Dashboard BI + AI Advisor: báo cáo thời gian thực, gợi ý lãnh đạo ra quyết định dựa trên dữ liệu nhân lực.
KHÁCH HÀNG TIÊU BIỂU ĐANG TRIỂN KHAI LV SUREHCS
- Coca-Cola Việt Nam: Triển khai hệ thống LV SureHCS để số hóa toàn diện công tác quản trị nhân sự giúp tập đoàn chuẩn hóa dữ liệu, tối ưu vận hành HR theo mô hình quốc tế.
- Công ty Dệt May Thành Công (TCM): Áp dụng LV SureHCS để quản lý nhân sự, lương, phúc lợi, chấm công và hồ sơ năng lực cho gần 5.000 nhân viên trên 5 lĩnh vực hoạt động – từ dệt may, thời trang đến bất động sản.
- Tổng Công ty Cảng Hàng Không Việt Nam (ACV): Tin tưởng lựa chọn LV SureHCS để vận hành hệ thống nhân sự quy mô lớn với hơn 10.000 nhân viên, 24 đơn vị trực thuộc, giải quyết triệt để bài toán nghiệp vụ phức tạp của mô hình công ty Nhà nước.
ĐĂNG KÝ NHẬN DEMO NGAY
TÍCH HỢP AI TĂNG TỐC CHUYỂN ĐỔI SỐ NHÂN SỰ
Lạc Việt đã chính thức ra mắt Bộ 3 trợ lý AI nhân sự tích hợp sâu vào LV SureHCS gồm LV-AI.Docs, LV‑AI.Resume và LV‑AI.Help để tự động hóa các tác vụ hành chính, chuẩn hóa dữ liệu nâng cao trải nghiệm nhân sự
- LV‑AI.Docs: tự động bóc tách chuyển dữ liệu từ giấy tờ như CCCD, sổ BHXH, bằng cấp thành hồ sơ kỹ thuật số chuẩn hóa
- LV‑AI.Resume: phân tích CV tự động, xây hồ sơ ứng viên, tìm người đúng tiêu chí bằng prompt thông minh, khai thác dữ liệu candidate pool hiệu quả
- LV‑AI.Help: chatbot nội bộ hỗ trợ trả lời câu hỏi HR 24/7, truy xuất biểu mẫu quy trình nhanh chóng theo ngữ cảnh người dùng
DOANH NGHIỆP ĐƯỢC GÌ KHI TRIỂN KHAI PHẦN MỀM LẠC VIÊT SUREHCS?
- Giải pháp toàn diện từ A‑Z bao quát toàn bộ quy trình HR từ tuyển dụng, hồ sơ, chấm công, lương, phúc lợi, đào tạo, đánh giá, trải nghiệm nhân viên
- Tùy chỉnh cao & kết nối linh hoạt phù hợp với mọi quy mô, ngành nghề, dễ kết nối với ERP, tài chính, văn phòng số hóa
- Tiết kiệm chi phí & nâng cao hiệu suất giúp giảm 40–60% chi phí vận hành nhân sự, giữ chân nhân tài, cải thiện hiệu quả làm việc
THÔNG TIN LIÊN HỆ:
- Hotline: 0901 555 063
- Email: surehcs@lacviet.com.vn | Website: https://www.surehcs.com/
- Địa chỉ văn phòng: 23 Nguyễn Thị Huỳnh, Phường Phú Nhuận, TP.HCM
Hạch toán lương là một nghiệp vụ cốt lõi trong quản trị nhân sự, kế toán doanh nghiệp. Khi thực hiện chính xác, doanh nghiệp không chỉ đảm bảo quyền lợi của nhân viên, tuân thủ pháp luật về thuế bảo hiểm mà còn tối ưu chi phí, nâng cao hiệu quả quản lý nhân sự.
Sử dụng phần mềm LV SureHCS HRM giúp các tổ chức doanh nghiệp tự động hóa quá trình hạch toán lương, các khoản trích theo lương giảm sai sót, tiết kiệm thời gian và nâng cao sự minh bạch trong chi trả.
